Η οικονομική κρίση δεν έχει ξεπεραστεί

TO BHMA - PROJECT SYNDICATE

Αυτό τον μήνα κλείνουν τέσσερα χρόνια από την διάσωση της Ελλάδας τον Μάιο του 2010. Μέχρι τότε η ιδέα ότι ένα μέλος της ευρωζώνης θα ζητούσε επείγουσα βοήθεια από το ΔΝΤ, την Επιτροπή και την ΕΚΤ ήταν ανήκουστη. Η διάσωση λοιπόν σηματοδότησε την κατρακύλα της Ευρώπης στην ολοκληρωτική κρίση.

Τέσσερα χρόνια αργότερα, οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι διαβεβαιώνουν ότι η κρίση έχει περάσει. Ακόμη και στην Ελλάδα αναμένεται ανάπτυξη της τάξεως του ταπεινού αλλά όχι αμελητέου 0,6%. Και οι αγορές ομολόγων δείχνουν ότι η κρίση έχει περάσει. Οι αποδόσεις των ιρλανδικών ομολόγων έπεσαν κάτω του 3%. Ακόμη και η Ελλάδα κατάφερε να πουλήσει πενταετή ομόλογα με επιτόκιο κάτω του 5%.

Είναι σαφές ότι οι δήθεν ειδικοί που προέβλεπαν την επικείμενη διάλυση της ευρωζώνης διαψεύστηκαν. Αλλά είναι εξίσου πιθανό να διαψευστούν και όσοι σήμερα δηλώνουν ότι η κρίση έχει παρέλθει.

Αν μάθαμε κάτι από την τελευταία τετραετία είναι ότι η ΕΕ δεν έχει την ικανότητα να ενεργεί αποφασιστικά. Επιπλέον, ο ασθενής κάθε άλλο παρά θεραπευμένος είναι. Η Ιρλανδία, η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ελλάδα σημείωσαν σημαντική πρόοδο στην μείωση του κόστους εργασίας ανά μονάδα στα επίπεδα του 1999 σε σχέση με τη Γερμανία. Το πρόβλημα είναι πως τα επίπεδα αυτά δεν αρκούν  διότι οι παραγωγοί σήμερα έχουν να ανταγωνιστούν την Κίνα και άλλες αναδυόμενες αγορές. Εν τω μεταξύ η Ιταλία και η Γαλλία σημείωσαν πολύ μικρότερη πρόοδο στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους.

Ούτε είναι σαφές από πού θα προέλθει η ζήτηση που χρειάζονται οι χώρες της κρίσης. Με την μείωση της εγχώριας κατανάλωσης, βασίζονταν στις εξαγωγές. Αλλά τώρα που επιβραδύνεται η ανάπτυξη στις αναδυόμενες αγορές, οι εξαγωγές μειώνονται.

Η ΕΚΤ, από την πλευρά της, συνεχίζει να κάνει ελάχιστα για να υποστηρίξει την ζήτηση. Διότι ο πρόεδρός της Μάριο Ντράγκι και η ομάδα του παραμένουν απρόθυμοι να αγκαλιάσουν το είδος των ριζικών μέτρων που θα σοκάριζαν τα πολιτικά τους αφεντικά.    

Εν τω μεταξύ η τραπεζική κρίση της Ευρώπης παραμένει άλυτη. Τα δάνεια για την χρηματοδότηση των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου συνεχίζουν να πέφτουν. Και όλοι γνωρίζουν ότι η περίφημη τραπεζική ένωση είναι βαθιά ελαττωματική. Δημιουργεί έναν και μοναδικό επόπτη αλλά μόνο για τις μεγαλύτερες τράπεζες. Ο μηχανισμός για τις κακές τράπεζες είναι ακατανόητος και ανεφάρμοστος. Το σχετικό ταμείο θα διαθέτει μόνο 55 δισ. ευρώ ενώ οι ζημίες των ευρωπαϊκών τραπεζών προσεγγίζουν το ένα τρισ. ευρώ.

Τέλος υπάρχει εκείνο το ενοχλητικό ζήτημα του δημόσιου χρέους που παραμένει στο 90% του ΑΕΠ της ευρωζώνης. Οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι προτείνουν να φθάσει τον στόχο του 60% σε δυο δεκαετίες. Θυμηθείτε το 2034 να τσεκάρετε πώς τα πήγαν.

Λόγω όλων αυτών τα προγνωστικά δεν είναι καλά. Αλλά έτσι προχωράει η Ευρώπη. Η τραπεζική της ένωση μπορεί να είναι ελαττωματική αλλά τουλάχιστον υπάρχει και με τον καιρό θα διορθωθούν τα ελαττώματα. Οι ενέργειες της ΕΚΤ φέτος το καλοκαίρι μπορεί να είναι υποτονικές, αλλά τουλάχιστον οι αξιωματούχοι της νομισματικής πολιτικής της ευρωζώνης θα κάνουν κάτι.

Η ευρωζώνη δεν θα καταρρεύσει φέτος, αλλά τα προβλήματά της κάθε άλλο παρά έχουν περάσει.

*Ο κ. Barry Eichengreen είναι καθηγητής Οικονομικών και Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ και πρώην σύμβουλος του ΔΝΤ.